Gmina Zawidów leży w południowo-zachodniej części woj. dolnośląskiego, na Pogórzu Izerskim usytuowane jest częściowo na wzgórzu, częściowo w dolinie potoku zwanego Kocim.
Swój początek bierze od grodu obronnego zbudowanego na Górze Zamkowej, leżącej na wschód od dzisiejszego miasta. W 1922 r. zostały odkryte fundamenty i mury obronne byłego zamku, zbudowanego wg starego niemieckiego stylu budowy. Wykopaliska wykazały, że dawny zamek pochodzenia niemieckiego istniał już w czasie niemieckiej ekspansji na terytoria słowiańskie, około X lub XI wieku. Zamek uległ zniszczeniu podczas najazdu Husytów w 1427 roku.
Z Górą Zamkową związana jest również legenda „Landskronsage”, która mówi o podziemnym skarbie ukrytym w ruinach zamku, którego strzeże „Czarny Pudel” o ognistych oczach.
Zawidów południa graniczy z czeskimi Habarticami, od zachodu w bliskiej odległości od miasta rozciąga się granica z Niemcami. Graniczne usytuowanie miasta miało decydujący wpływ na jego historię. Na przestrzeni wieków przynależało ono do państw, księstw bądź prowincji takich jak: Czechy, Polska, Brandenburgia, Śląsk, Prusy.
Na przełomie V i VI wieku obszar, na którym położone jest obecnie miasto Zawidów, zasiedlony został przez słowiańskie plemiona serbsko-łużyckie, o czym poświadczałyby znaleziska ceramiki słowiańskiej z ok. 1000 r. Ludność zamieszkująca ów gród poddana została chrystianizacji najprawdopodobniej jeszcze w X wieku. Miasto nawiedzały kataklizmy: pożary, zarazy i rabunki nie były tu rzadkością.